Lisbeth Birman-Oestreicher

Kennismaking

Lisbeth Oestreicher wordt in 1902 in Karlsbad (Karlovi Vary, Tsjechië) geboren als tweede kind van Karl en Clara Oestreicher-Kisch. Na de middelbare school in Karlsbad bezoekt Lisbeth kunstvakscholen in München (Duitsland) en Wenen (Oostenrijk). Om geld te verdienen tijdens haar vakanties werkt zij thuis in Karlsbad aan ontwerp en productie van gebreide dameskleding.
Op familiebezoek in Berlijn (1925) gaat zij naar een lezing van Walter Gropius en maakt kennis met de ideeën van het Bauhaus (Dessau, Duitsland). Enthousiast hierover meldt zij zich aan voor de opleiding en wordt in 1926 toegelaten tot de afdeling textiel. In 1930 behaalt zij haar diploma. Tijdens haar studie ontwerpt zij gordijn- en meubelstoffen voor verschillende textielfabrieken in Duitsland.
Om het huwelijk van haar broer Felix bij te wonen komt zij eind 1930 naar Amsterdam. Gedurende dat verblijf solliciteert zij als freelance stofontwerpster bij verschillende textielbedrijven in Twente. Zij krijgt opdrachten die het haar mogelijk maken een eigen atelier in Amsterdam op te zetten. Haar zuster Marie komt in 1937 na haar opleiding fotografie in Wenen ook naar Nederland. Lisbeth en Marie gaan samenwerken voor weekbladen als de Libelle, onder de naam Model en Foto Austria.
In mei 1940 bezet Nazi-Duitsland Nederland. Als de bezetter in 1942 de Joden in Nederland verplicht zich in kamp Westerbork te melden, geeft Lisbeth gevolg aan de oproep. Maria Austria gaat in het verzet en duikt onder.
In kamp Westerbork heeft Lisbeth haar verblijf kunnen rekken door truien voor de vrouw van kampcommandant Gemmeker te breien. Telkens wanneer er een transport naar Duitsland aangekondigd werd, zorgt zij ervoor dat de pullover of het jasje voor mevrouw Gemmeker net niet af is. Hiermee heeft zij zichzelf en haar latere man Otto Birman gered van het transport naar de gaskamers.
Op 6 mei 1945 trouwt zij in Westerbork. Otto Birman, uit Wenen gevlucht in 1938, werkte vanaf 1938 in Amersfoort als chemisch ingenieur. Hij krijgt na de bevrijding zijn baan terug, zodat zij in Amersfoort kunnen gaan wonen. In de zomer van 1947 besluiten Lisbeth en Otto mijn twee zusjes en mij in hun huis op te nemen. Het wordt ons thuis en het grootouderlijk huis voor onze latere kinderen.
Lisbeth ontwerpt net als voor de oorlog gebreide kleding die zij laat uitvoeren. Zij verkoopt de kleding via Metz&Co in Amsterdam, dé winkel die zich al ver voor de oorlog richt op eigentijds ontwerp op het gebied van meubels, stoffen, kleding en huisraad. Na verloop van tijd voelt Lisbeth minder noodzaak om hiermee door te gaan. Zij begint zich in te zetten voor Unicef en later voor Amnesty International, bewust gekozen activiteiten die, hoopte zij, zullen bijdragen aan ‘een betere wereld’. Zij heeft dat steeds op de haar eigen, rustige, intelligente wijze gedaan, zelden op de voorgrond tredend, maar wel duidelijk en met volle overtuiging. Tot op hoge leeftijd toont zij grote belangstelling voor beeldende kunst en literatuur. Zeer bevriend is zij gebleven met Gunta Stölzl, haar lerares op de textielafdeling van het Bauhaus en met Andor en Eva Weininger, kunstenaars-vrienden van het Bauhaus. Ook met de ontwerpers Andries Copier en Kitty van der Mijll-Dekker is zij bevriend. Vaak komen vroegere vrienden en kennissen van het Bauhaus op bezoek in Amersfoort zoals Tut Schlemmer, de vrouw van Oscar Schlemmer, Gertrud Arndt, Gunta Stölzl en de Weiningers.
Op latere leeftijd pakt Lisbeth haar eigen werk weer op en maakt thuis bijzondere spreien, wandobjecten en kledingstukken voor familie en vrienden die zij helemaal zelf uitvoert.
Werk van Lisbeth is opgenomen in de collectie van het Bauhaus Archiv in Berlijn (Duitsland), in de collectie van het Stedelijk Museum Amsterdam en in het Textiel Museum in Tilburg.

Biografie Lisbeth Birman-Oestreicher 1902-1989

1902	Lisbeth wordt geboren in Karlsbad (nu Karlovi Vary, Tsjechië)
1918-1926	eindexamen, bezoekt kunstvakscholen in Wenen en Praag
1926-1930	studeert aan Bauhaus in Dessau (Duitsland)
1931-1942	freelance ontwerpster en eigen atelier in Amsterdam
1937-1942	Model en Foto Austria, samen met haar zuster Maria Austria
1942-1945	geïnterneerd in concentratiekamp Westerbork
1945	huwelijk met Otto Birman, gaat in Amersfoort wonen
1947	neemt de zorg op zich van de dochters van Felix Oestreicher
1950	lid van de Gebonden Kunsten in de federatie (GKf)
1945-1989	woont en werkt in Amersfoort
1989	overlijdt in haar huis in Amersfoort